Crna Gora od Duklje do SRJ
Podgorica, (MINA) - Na teritoriji današnje Crne Gore postojala je snažna državna organizacija za vrijeme Dukljanske države od devetog do 12 vijeka.
Za vrijeme kneza i kralja Mihaila koji je vladao od 1046. do 1082. godine Duklja 1077. godine dobija kraljevske znake od pape Grgura sedmog.
Naziv Zeta se na ovim prostorima prvi put pominje krajem 11. vijeka u vrijeme kralja Bodina.
Između 1183. i 1186. godine Zetu je pokorila Raška i pod vlašću Nemanjića ostaće do propasti Dušanovog carstva, nakon čega se osamostaljuje i njom od 1360. do 1421. godine upravljaju Balšići.
Zeta se u tom periodu prostirala od donjeg toka rijeke Morače do Dubrovnika i od Lovćena do Prizerna, a u posjedu Balšića bili su svi primorski gradovi osim Kotora (Ulcinj, Bar, Budva, Cavtat), zatim Lješ, Danj, Drivast, Podgorica, Prizren, Peć.
Granica države Balšića na sjeveru nije prelazila liniju Budoš – Maglanik- Komovi-Mokra planina.
U drugoj polovini 15. vijeka umjesto naziva Zeta počinje da se upotrebljava ime Crna Gora. U periodu od 1455. do 1496.
godine Crnom Gori vladaju Crnojevići.
Pod najezdom Turaka Crnojevići prenose prestonicu sa Žabljaka na Obod, a potom na Cetinjsko polje. Ivan Crnojević je na Cetinju sagradio svoj dvor i renesansni Cetinjski manastir na Ćipuru i suvereno upravljao nezavisnom državom.
Ivana je naslijedio Đurađ Crnojević koji je otišao u izgnanstvo 1496. godine, a Crna Gora je pripojena Osmanskom carstvu kao posebna oblast Crnogorski Sandžak.
Pod njegovim pokroviteljstvom od 1493. na Cetinju je radila prva stamparija kod Juznih Slovena iz koje je izaslo pet ćirilčkih knjiga crkvenog sadržaja.
Crna Gora je par vjekova bila u vazalnom položaju u odnosu na Tursku. Crnogorski zbor 1697. godine izabrao je za vladiku Danila Šćepćevića Petrovića, rodonačelnika vladajuće kuće Petrovića koja će oko 220 godina vladati Crnom Gorom.
Danila je naslijedio Sava, njega Vasilije, zatim Petar Prvi, Petar Drugi, knjaz Danilo i na kraju knjaz i kralj Nikola Prvi Petrović.
U periodu između Vasilija i Petra Prvog jedno vrijeme Crnom Gorom je upravljao Šćepan mali.
Zvanično priznanje Crna Gora dobija za vrijeme knjaza Nikole na Berlinskom kongresu 1878. godine kada je priznata kao 27 država.
Članom 28. Berlinskog ugovora Crnoj Gori su oduzeti Bileća, Gacko, sve teritorije preko Tare, Ulcinj do Bojane vraćen je Turskoj, a Spuž sa tvrđavom Haj i Nehaj pripao Austrougraskoj.
Crna Gora je dobila Kolašin, Plav, Gusinje, Nikšić, Podgoricu, Spuž, Žabljak i Bar. Godine 1910. Crna Gora je proglašena kraljevinom.
Knjaževina Crna Gora 1905. godine dobila je prvi ustav. Po ugledu na uređenja Zapadne Evrope, Ustav je odredio i osigurao slobodu štampe i krivične zakone.
Najvišim pravni aktom potvrđena je autokefalnost Crnogorske pravoslavne crkve, te grantovane vjerske slobode svim prisutnim konfesijama.
Slijedeće, 1906. godine, Nikola uvodi crnogorsku valutu - "Perper". Nikola Petrović Njegoš je modelirao ekonomiju Crne Gore po uzoru na tadašnju Latinsku Monetarnu Uniju.
Crna Gora je u Prvi svjetski rat ušla odmah po objavljivanju rata Austro-Ugarske na Kraljevinu Srbiju, nagovijestivši rat Austro-Ugarskoj Monarhiji 1914.
Iako je crnogorska vojska bila malobrojna, svih 50,000 ljudi je odmah bilo mobilisano. Crnogorske snage su sa srpskim vojskama uspijele obditi više napada Centralnih sila.
Nakon treće invazije na Srbiju snaga Centralnih Sila 1915., srpska vojska, vlast i dobar dio naroda se povlači preko Crne Gore u Albaniju. Crnogorska vojska junački prjeprečuje put vojsci Austro-Ugarske i njenog Njemačkog savezinka dovoljno dugo da se Srbi povuku preko Crne Gore.
Nakon kapitulacije pred Austro-Ugarskom Januara 1916. kada Cetinje pada, Kralj Nikola I Petrović i njegova vlada idu u izbjeglištvo u Italiju kod Nikoline kćerke Jelene, Kraljice Italije, a zatim u Francusku, gdje Bordo postaje de facto glavni grad Kraljevine Crne Gore.
Nakom Prvog svjetskog rata Crna Gora je odlukama podgoričke skupštine 1918. godine prisajedinjena Srbiji i ušla u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca.
Crna Gora je između Prvog i Drugog svjetskog rata bila u sastavu te kraljevine koja je 1928. godine ime promijenila u Kraljevina Jugoslavija sa dinastijom Karađorđevića na čelu.
Slobodarska tradicija naroda ispoljila se i partizanskim narodnim ustankom protiv italijanskog okupatora 13. jula 1941. koji po masovnosti i oslobodilačkoj energiji predstavlja jedinstven primjer u Evropi, i koji je dao ogroman doprinos antifašističkoj borbi u Jugoslaviji.
Skoro deset odsto stanovništva Crne Gore stradalo je od okupacionih vojski Sila Osovine, od nacionalističkih i fašističkih formacija iznjedrenih unutar zemlje, kao i revolucionarnih i ideoloških sukoba tokom oslobodilačkog rata.
Nakon Drugog svjetskog rata Josip Broz Tito je obrazovao jedinstvenu privremenu Vladu Demokratske Federativne Jugoslavije koju su priznale SSSR, Velika Britanija i Sjedinjene Države.
Godine 1945. u novembru proglašena je Federativna Narodna Republika Jugoslavija u čiji sastav su osim Crne Gore ušle i Srbija, Hrvatska, Bosna i Hercegovima, Makedonija i Slovenija.
Ustavom iz 1963. naziv države je promijenjen u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija.
Nakon izbijanja građanskog rata 1991. godine došlo je do dezintegracije te države. Slovenija, Hrvatska, Makedonija i Bosna i Hercegovina su postale nezavisne države.
Crna Gora je sa Srbijom 1992. godine formirala novu državu pod nazivom Savezna Republika Jugoslavija.
Boli li tebe glava uveche, mene prskava....
